Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2022 yılı Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni, ülkedeki engelli nüfusun durumunu detaylı bir şekilde ele alıyor. Bülten, Türkiye’de en az bir engeli olan nüfusun oranının %6,9 olduğunu ortaya koyarken, bu oranın erkeklerde %5,9, kadınlarda ise %7,9 olduğunu belirtiyor. Engelli nüfusun yaş gruplarına göre dağılımına baktığımızda, 65 yaş ve üzeri nüfusta engelli kişilerin oranının %18,7 olduğu görülüyor. Bu oran 15-64 yaş arasındaki nüfusta %6,0, 0-14 yaş arasındaki nüfusta ise %1,2 olarak belirlenmiş.
En az bir fonksiyonda zorluk yaşayan kişi sayısı 4.9 milyon
2011 Nüfus ve Konut Araştırması sonuçları, Türkiye’de engellilik durumuna dair önemli bilgiler sunmaktadır. Bu verilere göre:
- Engelli Sayısı: 4 milyon 882 bin 841 kişi en az bir fonksiyonda zorlanıyor veya hiç yapamıyor.
- Engellilik Oranı: Toplam nüfusun %6,6’sı en az bir engele sahip.
- Cinsiyet Dağılımı: Engellilerin %42,8’i erkek, %57,2’si ise kadın.
Bu veriler, Türkiye’de engelliliğin yaygın bir sorun olduğunu gösteriyor. Her 15 kişiden 1’inin en az bir engele sahip olması, engelli bireylerin ve ailelerinin yaşamlarını önemli ölçüde etkilemektedir.
Kadınlar daha fazla etkileniyor
Engelliler arasında kadınların oranının erkeklerden daha yüksek olması, engelliliğin kadınları daha fazla etkilediğini gösteriyor.
Farkındalık ve çözüm ihtiyacı
Bu veriler, engellilik konusunda farkındalık artırılması ve engellilerin yaşamlarını kolaylaştıracak çözümler üretilmesi ihtiyacını ortaya koyuyor.
Cinsiyete göre engelli nüfus
Cinsiyete göre engelli nüfusun dağılımına baktığımızda, kadınlarda engelli oranının erkeklere göre daha yüksek olduğunu gözlemliyoruz. Özellikle 0-14 yaş arasındaki nüfusta bu fark daha belirgin bir şekilde ortaya çıkıyor. Bu durum, çocukluk dönemindeki engellerle ilgili politika ve destek önlemlerinin daha da güçlendirilmesi gerekliliğini ortaya koyuyor.
Engelli nüfusun engel türüne göre dağılımı incelendiğinde ise en yaygın engel türünün hareket güçlüğü olduğu görülüyor. Bu engeli, görme, işitme, zihinsel ve ruhsal engellilikler izliyor. Bu çeşitlilik, engelli bireylere yönelik destek hizmetlerinin çeşitlenmesi ve özelleştirilmesi gerekliliğini vurguluyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, dünya genelindeki engelli nüfusunun 2030 yılında 1 milyarı aşması bekleniyor. Türkiye’de de engelli nüfusunun artmaya devam etmesi öngörülüyor. Bu bağlamda, engelli haklarının korunması ve desteklenmesi büyük önem taşıyor.
Türkiye, engelli haklarını korumak adına çeşitli düzenlemeler gerçekleştirdi. 2003 yılında kabul edilen Engelliler Kanunu, engellilerin eğitim, sağlık, istihdam, sosyal güvenlik ve erişilebilirlik gibi alanlarda haklarını güvence altına alıyor. Ülke aynı zamanda uluslararası sözleşmelere de taraf oldu; Engellilerin Haklarına Dair Sözleşme ve Erişilebilirlik Konvansiyonu gibi sözleşmelerle bu alandaki yükümlülüklerini yerine getiriyor.
Engellilerin desteklenmesi için yapılabilecek çalışmalar arasında fırsat eşitliğini sağlamak, erişilebilirlik hizmetlerinden yararlanmayı kolaylaştırmak ve sosyal hayata katılımı teşvik etmek bulunmaktadır. Engellilerin hayata aktif bir şekilde katılımını sağlamak, toplumu daha kapsayıcı ve yaşanabilir bir hale getirmek adına atılacak önemli bir adımdır. Bu bağlamda, toplumun genel refahını artırmak amacıyla engelli bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak daha fazla destek ve politika oluşturulması gerekliliği ön plana çıkıyor.
Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı / Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni
https://www.aile.gov.tr/media/140662/eyhgm_istatistik_bulteni_temmuz_23.pdf
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684&dil=1
