Mayıs 2025 verilerine göre dört kişilik ailenin gıda harcaması 25 bin lirayı geçerken, asgari ücret 22 bin 104 lirada kaldı
Türkiye’de asgari ücretle çalışanlar, temel gıda ihtiyaçlarını bile karşılayamaz duruma geldi. TÜRK-İŞ Konfederasyonu’nun Mayıs 2025 verilerine göre, dört kişilik bir ailenin sadece sağlıklı beslenebilmesi için aylık 25.092 TL harcaması gerekirken, net asgari ücret 22.104 TL’de kalıyor. Bu durum, asgari ücretliler için 2.988 TL’lik bir açık anlamına geliyor.
Açlık Sınırı Her Ay Artıyor, Asgari Ücret Sabit Kalıyor
TÜRK-İŞ’in aylık raporlarına göre açlık sınırı sürekli yükseliyor:
- Mayıs 2025: 25.092 TL
- Nisan 2025: 24.035 TL
- Mart 2025: 23.615 TL
- Ocak 2025: 22.131 TL
Sadece Mayıs ayında açlık sınırı bir önceki aya göre %4,40 arttı. Oysa asgari ücret Ocak’tan bu yana 22.104 TL’de sabit kaldı.
Bekâr Çalışan için Durum Daha da Kötü
Bekâr bir çalışanın yaşam maliyeti Mayıs’ta 32.463 TL’ye ulaştı. Bu, asgari ücretin %47 üzerinde bir tutar. Başka bir deyişle, bekâr bir asgari ücretli bile temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor.
Yoksulluk sınırı 80 bin Lirayı aştı
Gıda dışı tüm temel harcamalarla birlikte yoksulluk sınırı 81.734 TL’ye çıktı. Bu rakam, asgari ücretin 3,7 katı anlamına geliyor.
Yoksulluk sınırının aylık artışı:
- Mayıs: 81.734 TL
- Nisan: 78.292 TL
- Mart: 76.922 TL
- Şubat: 75.973 TL
Günde 763 Lira: Sağlıklı Beslenmenin Maliyeti
BİSAM (DİSK/Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi), her ay gıda harcamaları ve temel ihtiyaçlar için hesaplanan açlık ve yoksulluk sınırlarını belirler. Bu hesaplamalar, sağlıklı ve dengeli beslenme için gereken gıda maliyetlerini, temel ihtiyaçları ve diğer harcamaları dikkate alır.
Açlık sınırı, sağlıklı ve dengeli beslenme için gereken gıda maliyetlerini ifade eder. Yoksulluk sınırı ise, gıda harcamaları ve temel ihtiyaçları karşılamak için gereken toplam gelir tutarını gösterir. BİSAM’ın hesaplamaları, gıda fiyatlarındaki değişiklikleri, enflasyon oranlarını ve diğer ekonomik faktörleri göz önünde bulundurarak yapılır.
BİSAM’ın detaylı hesaplamalarına göre dört kişilik bir ailenin günlük gıda harcaması şöyle dağılıyor:
- Meyve-Sebze: 203 TL
- Süt ve Süt Ürünleri: 183 TL
- Et, Tavuk, Balık: 134 TL
- Ekmek: 57 TL
- Yağ (Katı-Sıvı): 35 TL
Toplam günlük maliyet: 763 TL
“Mutfak Enflasyonu” Kontrolden Çıktı
TÜRK-İŞ verilerine göre mutfak enflasyonu yıllık %62,28’e ulaştı. Bu oran, TÜİK’in açıkladığı genel enflasyonun çok üzerinde.
Son bir yılda gıda fiyatlarındaki artış:
- Aylık: %4,40
- 12 aylık: %52,28
- Yıllık ortalama: %62,28
24 Ayda Sadece 4 Ay Açlık Sınırının Üzerinde
DİSK-AR’ın analizine göre, 2023 Ocak ayından 2024 sonuna kadar 24 ay boyunca asgari ücret yalnızca 4 ay açlık sınırının üzerinde kaldı.
Aynı araştırmaya göre 2024 yılında asgari ücretlinin alım gücü kaybı 54.712 TL olarak hesaplandı.
Çalışanların %80’i Etkileniyor
Resmi verilere göre çalışanların yarısından fazlası asgari ücret alıyor. Asgari ücret ve altında kazanan çalışan sayısı 14,5 milyon kişiye ulaşıyor. Bu, toplam çalışanların %80’ine denk düşüyor.
5 Yılda Dramatik Kayıp
Son 5 yılda asgari ücret %741 artarken, yoksulluk sınırı %975 arttı. Bu veriler, asgari ücretin enflasyon karşısında sürekli değer kaybettiğini gösteriyor.
Altın Karşılığında Büyük Düşüş
2005 yılında asgari ücretle 31 Cumhuriyet altını alınabilirken, bugün bu sayı 11’e düştü. Bu, %65’lik bir değer kaybını ifade ediyor.
Uzmanlardan Kritik Uyarılar
Prof. Dr. Aziz Çelik (DİSK-AR): “Ülkenin büyümesindeki paydan asgari ücrete bir şey eklenmiyor. Sadece enflasyonu baz alarak asgari ücretin artırılması doğru değil” değerlendirmesinde bulundu.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu: “Asgari ücreti ortalama ücret haline getirip, onu da açlık sınırının altında tutanların tek gerekçesi ‘enflasyonla mücadele’dir” dedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 14 Mayıs’ta ara zam konusunda “Kamu sözleşmelerine yoğunlaştık, asgari ücrete ara zammı konuşmak için çok erken” açıklamasında bulundu.
Bakan Işıkhan ayrıca, “Ancak olur ya bir aksilik olursa Temmuz ayında da tekrar asgari ücret artışı gündeme gelebilir” ifadelerini kullandı.
Siyasi Partilerden Tepki ve İzmir’de Grev
CHP Genel Başkanı Özgür Özel: “Cumhuriyet Halk Partisi’nin 2025 yılının sadece ilk yarısı için asgari ücret önerisi 30 bin liradır” açıklamasında bulundu.
Öte yandan asgari ücret tartışmasının diğer yüzü, İzmir’deki Belediye Grevi’nde görüldü. Asgari ücretin açlık sınırının altında kalmasıyla ilgili tartışmalar sürerken, İzmir’de belediye işçilerinin grevi konuyu farklı bir boyuta taşıdı. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı şirketlerde çalışan 23 bin işçi, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine greve çıktı.
Talep Edilen Ücretler Tartışma Yarattı
Genel-İş Sendikası’nın günlük taban ücret için masadaki teklifi 2.168 TL olarak açıklandı. Bu teklif yıllık %184 artışa tekabül ediyor ve aylık en düşük net ücret 82 bin TL, en yüksek 94 bin TL anlamına geliyor.
Belediye ise en düşük aylık ücret olarak 59 bin TL, en yüksek 76 bin TL teklif etti. Bu rakamlar, asgari ücretin 2,7-4,3 katına denk geliyor.
Toplumsal Tepki: “Ülkenin %60’ı Asgari Ücret Alırken…”
Grev kararı toplumsal tepki çekti. Sosyal medyada “Ülkenin yüzde altmışı asgari ücret alırken sen kalkıp 100 bin maaş istersen olmaz” yorumları yapıldı.
CHP’li Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan, “İzmir Büyükşehir Belediyesi 59 bin TL en düşük ücret teklif ediyor, kabul etmiyorsunuz! Hükümet asgari ücreti 22 bin TL olarak belirliyor, tepki bile vermiyorsunuz!” eleştirisinde bulundu.
53 Ayrı Yan Hak Talebi
Sendika ayrıca “koku primi”, “kıdem zammı”, “çocuk yardımı” gibi 53 ayrı kalemde yan hak talep etti. Bunlar arasında “işe 15 gün devam edenlere ücretin %15’i oranında devam primi” ve “sağlık raporu almayanlara 46 yevmiye teşvik primi” de yer alıyor.
Bu durum, asgari ücretin yetersizliği tartışılırken, kamuda çalışanlar arasındaki ücret farklılıklarını da gündeme getirdi.
Yapısal Reform Çağrısı
Veriler, Türkiye’de asgari ücretin temel ihtiyaçları karşılamaktan uzak olduğunu net şekilde ortaya koyuyor. TÜRK-İŞ’in vurguladığı gibi, “Bir çalışanın temel ihtiyaçlarını karşılamayan asgari ücretle ailenin geçimini sağlamak mümkün değil”.
Uzmanlar şu önerilerde bulunuyor:
- Asgari ücret tespitinde yoksulluk sınırının kriter alınması
- Yılda birden fazla güncelleme yapılması
- Ülkenin ekonomik büyümesinden çalışanların da pay alması
- Yapısal ekonomik reformların hayata geçirilmesi
